Hayıt tohumu
Hayıt tohumu
Mineçiçeğigiller familyasındandır. Anayurdu bilinmeyen hayıt, Akdeniz havzası ülkeleri ile Türkiye'de Batı ve Güney Anadolu'da yetişmektedir. Hayıtlar, 1-3 m. kadar boylanabilen çalı formundaki ağaççıklardır. El biçiminde yayılan parçalı yeşil yaprakları, yaz boyunca salkımlar halinde açan açık mor ya da mavimsi renkli küçük çiçekleri vardır.
Bu çiçeklerin olgunlaşmasıyla meydana gelen 3 mm. çapındaki küre biçimli minik meyveleri sert, kokulu ve hafif acımsı olur. Hayıt, bu meyvelerindeki tohumlarla çoğalır. Sıcak iklimleri, bitek ve sulak toprakları sever. Çok arsız bir bitki olduğundan bulunduğu alanı sarmak için ısrarlıdır. Hayıtın dal ve yaprakları, uçucu ve sabit yağlar, sine-ol, tanen, şekerler, viteksin ve viteksinin adı verilen kristalize maddeler ile agnosit adlı glikoziti içerir. Meyvelerinde bu maddelerden bir kısmı bulunur. Hayıtın dalları sepet yapımında ve kökleri ip boyamasında kullanılır.
Sağlığa yararlı etkilerinden bazısı eskiden beri bilinen hayıtın bu tıbbi etkileri ile onlardan yararlanma yöntemleri şöylece sıralanabilir:
1. İdrar ve gaz söktürücüdür.
2. Bedeni güçlendirici toniktir.
3. Emzikli annelerde süt gelişini artırır.
4. Hem asit hem de baz etkisi göstererek beynin hipofiz bezinin bazı işlevlerini düzene sokar. Bu nedenle hayıt, hem cinsel gücü artırıcı (afrodizyak) hem de cinsel gücü dizginleyici (anafrodizyak) olarak bilinir.
5. Hayıt, özellikle kadın cinsel hormonlarının işlevlerini normale döndürür. Bu etkisiyle aybaşının yarattığı güçlükleri atlatmada yardımcı olur. Aybaşını düzene sokar.
6. Gene kadınlarda, menopoz dönemi boyunca rahatlatıcı olur.
7. Ve gene uzun süre doğum kontrol hapı kullanmış kadınlarda, doğal dengenin kazanılmasına yardımcı olur.
Bütün bu etkilerinden yararlanmak için, hayıtın meyveleri, sonbahar ortası ile sonu arasında olgunlaşıp rengi iyice karardığında toplanır, gölge ve havadar bir yerde kurutulur. 1 tatlı kaşığı kurumuş hayıt meyvesinin üzerine 1 bardak kaynar su dökülüp 10-15 dakika demlendirilerek bir infüzyon, hazırlanır. Bu infüzyondan günde üç kez birer bardak içilir.
