Hercai Menekşe

Menekşegiller familyasındandır. Kökeni yabani bir bitki olan hercai menekşenin melezleri ilk kez Avrupa'da türetilmiş, daha sonra bitki, gösterişli çiçekleri nedeniyle dünyaya yayılmıştır. Aslında çokyıllık duyarlı otsu bitki olmasına karşın, en verimli dönemi, tohumundan yetiştirildiği birinci yılıdır. Bu yüzden bir ya da en çok ikiyıllık olarak yetiştirilen hercai menekşe bitkisi 20 cm. kadar boylanabilir.

Yeşil renkli gövdesi tabanından başlayarak dallanır. Bu dallar üç köşeli ve içi boştur. Oval biçimli, uca doğru sivrilen yeşil renkli yaprakları; saplı, tüysüz ve kenarları tarak kabuğu şeklinde dişli olur. İlkbahardan başlayıp yaz boyunca açan, 5-10 cm. genişlikte olabilen çiçeklerinin, biri yukarı, dördü aşağı bakan, çizgi ve lekelerle süslü 5 taçyaprağı vardır. Özellikle çok renkli olan kültür hercai menekşesinin çiçekleri sarı, turuncu, kırmızı, kızıl ve mavinin her tonunda açar. Olgunlaşan meyvesi, toz gibi olan tohumlarını taşıyan kapsüller halindedir. Bitki, tohumlarıyla çoğalır.

Kimyevi Terkibi: Yerüstü kısımları ile kökler, rutin glikozidi ihtiva eder, çiçeklerde antosian glikozidi vilonin bulunmuştur., yerüstü kızımlarda eterik yağ, b- karotin, violaksantin, zeoksantin, flavoksantin, vitamin C, saponinler, kalsiyum ve magnezyum tuzları, tanenler, helmeli madde, salisil ve şarap asidi vs. ihtiva eder. Köklerde violametin alkaloidi bulunmuştur.

Hangi Hastalıklarda Kullanılır: Bitki balgam söktürücü, dezenfekte edici, idrar söktürücü, terletici, sinirleri yatıştırıcı, zayıflatıcı te sirdedir. Bronş bezlerinde ifrazatı hızlandırır, histeri, idrar yolları hastalıkları, romatizma, organizmada su birikmesi, cilt ağrıları (ekzamalar sirace deri yağ bezleri iltiabı (akne), çakmak (impetigo) ve kuru öksürüklerde hala ilaç olarak kullanılır.

Halk tababetinde deri civilceleri, boğmaca, mesane ve böbreklerde kum ve taş ateroskleroz, sirace vs. kullanılır.

Haricen gıcık, cerahatlı deri sivilceleri, raşitizm, siraceli yaralarda banyo ve kompres; uykusuzluk, baş ağrısında haşlama suyu ile yıkamak; taze usaresi de yara ve şişkinliklere karşı kullanılır.

Kullanılışı: bitlkiden 2 çorba kaşığı 400 gr. kayvar su ile haşlanır, 2 saat bekletilir. Günde 4 defa yemeklerden evvel birer çay bardağı alınır.

Halk tababetimizde kokulu menekşe(viola adorata I.) de kullanılır. Bu menekşe çalılıklar arasında, ormanlarda memleketin her yerinde bulunur. Mart – nisan aylarında çiçek açar. Bunun da yerüstü kısımları çiçek açma zamanında toplanır veya tohumları olgunlaştıktan sonra kökleri çıkarılır. Aynı maddeleri ihtiva eder , tıpkı hercai menekşesi gibi hastalıklara kullanılır



1. İdrar söktürücüdür. Sistitte, sık ve ağrılı idrar yapma durumlarında iyileştirici etkisi vardır.

2. Kanı temizleyicidir. Egzama ve akne gibi deri sorunlarının iyileştirilmesinde yararlı olur.

3. Boğmaca ve akut bronşitte balgam söktürücü, öksürüğü kesici ve iyileştirici etkiler yapar.

Bu etkileri sağlamak üzere, bitki çiçek açtığı sürece dal, yaprak, çiçek sapı ve çiçekleri toplanır. Kuru bir yerde özenle kurutulur. Böyle kurutulmuş karışımdan 1 tatlı kaşığı alınıp üzerine 1 bardak kaynar su dökülerek ve 10-15 dakika demlendirilerek hazırlanan infüzyondan, günde üç kez birer bardak içilir.