Çoban çantası

(Diğer adları: Cıngıldakotu, Çobankesesi, Çobantorbası, Kuşkuşotu) Turpgiller familyasındandır. Anayurdu Akdeniz havzası olan çobançantası, buradan tüm dünyaya yayılmıştır. Yol ve tarla kenarlarında, kırlarda ve çayırlarda sıkça yetişen, 50 cm. kadar boylanabilen bir ya da iki yıllık yabani otsu bitkidir. Gövdesindeki yaprakları küçük ve ok biçimlidir.

Bitki tabanına yakın olan iri yapraklan, kenarları dişli olarak ve rozet oluşturarak çoğalmıştır. Dört taç yapraklı, beyaz ya da bazen pembe renkte açan küçük çiçekleri gövdenin ucunda kümeler halinde bulunur. Gövde boyunca dizilen ve bitkinin tohumunu taşıyan yürek biçimli, yassı, yeşil renkli meyveleri vardır. Bitki, bu meyvelerinden döktüğü tohumlarıyla çoğalır.

Çobançantası bitkisinin topraküstü kesimleri tanen, reçine, uçucu yağlar, saponin, flavonitler, diosmin, tiramin ve potasyum içerir. Anadolu'da bazı yerlerin pazarlarında kuşkuşotu adıyla satılır. Çiğ olarak ya da ıspanak gibi pişirilerek yenir.
Kimyevi Terkibi: Ramnoglikozid hisopin, sepi maddeler, meyve asidleri, kolin, asetil kolin, turamin, inozid, vitamin C, bursin alkaloidi, saponinler, vitamin K vs. ihtiva eder.

Hangi Hastalıklarda Kullanılır: Bitki kan dindirici, tansiyon düşürücü, rahim takallisunu kuvvetlendirir. Rahim kanamalarında, mide ve bağırsak kanamaları, burun kanaması, basurlarda kullanılır.

Çoban çantası halk tebabetinde kan tükürme, ateroskleros, kan kanlı işeme, karaciğer ve böbrek ağrıları, dalak hastalığı, yumuşatıcı araç olarak, dizanteri, basurlar vs. yerlerde kullanılır. Haricen boaz ve diş ağrılarında gargara, yaralara konur.

1. Hafif bir idrar söktürücüdür. Böbrek sorunu nedeniyle kişinin bedeni sıvı tutuyorsa, bu durumda çobançantası ilk akla gelebilecek deva olur.

2. Taşıdığı doku ve damar büzücü nitelikleri nedeniyle diyareye; ayrıca yara, burun, diş ve dişeti kanamalarına karşı iyileştirici ve kanı kesici etkileri vardır,

3. Kadınların aybaşı döneminde aşırı kan gelişini önler.

4. Son zamanlarda yapılan araştırmalara göre, cildin erken yaşlanmasını önlediği ileri sürülmektedir.

Bütün bu durumlarda çobançantasının bedene yararlı etkisini sağlamak üzere, ilkbahar başından sonbaharın ortalarına kadar bitkinin topraküstü kesimleri kesilip toplanır. Gölge ve havadar bir yerde özenle kurutulur. 1-2 tatlı kaşığı kurumuş ot karışımı üzerine 1 bardak kaynar su dökülüp 10 dakika süreyle demlendirilerek bir infüzyon hazırlanır. Bu infüzyondan günde üç kez birer bardak içilir. Kadınların aybaşında aşırı kan kaybı durumu varsa, infüzyon, aybaşı akıntısı başlamadan önce ve o dönem boyunca her iki-üç saatte bir alınır.