SELAMOTU, YABANİ KEREVİZ
LEVISTICUM OFFICINALE KOCH.
(Umbelliferae-fam.)
Bulunduğu Yerler: Vatanı Asya’dır. Tıbbi bitki olarak kültür yetiştirilmektedir.
Yapısı: Çok yıllık otsu bir bitkidir. Sap 2 m. kadar yükseklikte, uzunluğuna çizgili,çıplak ve içi boş (kof) tur. Kök; sarımsı kahve renkte, etli, iğ şeklindedir. Yapraklar bileşik, tüysü, mızrağımsı, bölümler derinlğine kesik ve yüzü parlaktır. Çiçekler; soluk sarı renkte, ana kollar ve sap kaidesi bir çok yaprakçıklar ile sarılı olup bileşik bir sperlikte toplu halde bulunurlar. Meyveler; sarıya çalan kahve renkte, eliptik, kenarları zar kanatlı, boyuna iki yarım halde dökülürler. Bitkinin bütünü özel kokuludur. Temmuz ağustos aylarında çiçek açar.
Kullanılan Kısımlar: 2-3 yıllık kökler, Şubat-Mart aylarında topraktan çıkarılıp, yıkanır, kalın olanlar yarılır, gölgede veya 40 dereceye kadar ısılı fırınlarda kurutulur. Kuru kökler karakteristik kokulu, tat; talımsı acıdır. Kabul edilen rutubet miktarı % 12 dir. Torbalarda paketlenir. Kuru ve havadar binalara muhafaza edilir.
Kimyevi Terkibi: (Terpineol, sineol, karvakrol vs. den ibaret) eterik yağ, şekerler, nişasta, reçine, zamk, tanen, elma asidi vs. dir.
Hangi Hastalıklarda Kullanılır: Bitkinin esas te siri; idrar söktürücüdür. Siroz, idrar yolları iltihabı ve böbrek taşları hastalıklarında kullanılır. Aynı zamanda kalp hastalıkalrı, mide salgı iltihabı, adet gelmemesinde, dalak ve karaciğer hastalıkalrında da kullanılır.
Halk tababetinde bağırsak iltihabı, gazlar, öksürük, sinir zaafiyeti, baş dönmesi, bayılmalar, histeri, ayak şişmeleri, safra salgı artışı gibi yerlerde kullanılır. Haricen, cerahatlı sivilceler ve yüzde çıkan çiller, zor iyileşen yaralar vs. hallerde kompres olarak uygulanır. Sap ve yapraklar haşlama halinde çocuk solucanlarına karşı iyi ilaçtır. Yapraklar mutfak işlerinde baharat gibide kullanılır.
Veteriner tababette kök sap haşlamaları öksürüğe karşı ( at ve koyunlara), ev hayvanlarnda hazmı kolaylaştırmak içinde verilir.
Kullanılışı: 1 çorba kaşığı kök 400 gr. kaynar su ile haşlanır günde 4 defa yemekelrden evvel birer çay bardağı alınır.
