Ekinezya

" (Diğer adı: Mor kozalak çiçeği) Bileşikgiller familyasındandır. Anayurdu ABD'nin Kuzey Dakota eyaleti olan ekinezya bitkisinin sağlığımıza yararları, Kiowa Kızılderilileri tarafından yüzyıllarca önce saptanmıştır. Yirminci yüzyılın başlarında ülkelerinde doğal olarak yetişen bu bitki, Amerikalı bilim adamlarının dikkatini çekmiş ve ayrıca 1980'li yıllarda bitkinin kültürü Almanya'da yapılmaya başlamıştır.
Ekinezya, 40-50 cm. kadar boylanabilen, tüylü ve kaba görünüşlü otsu bir bitkidir. Uçlarında çiçek açan 1-3 adet çiçek sapı, aynı zamanda bitkinin dar ve uzun, kenarları dişli yeşil yapraklarını taşır. Yaz başlarında açan, çapı 7,5 cm. kadar olabilen çiçekleri, ortasında sayısı 100'ü bulan kahverengi tüpsü çiçekler ile bunların çevresinde 2,5 cm. kadar uzunlukta, pembe mor renkte, sayıları 24'e kadar çıkabilen ve aşağı sarkan görünüşte olan dilsi çiçeklerden oluşur.
Ekinezya çiçekleri, görünüşleriyle papatya ve ayçiçeğini andırır. Bu çiçeklerden oluşan meyveleri, tek tohumlu kapçıklar halindedir. Tohumuyla çoğalan ekinezyalar, en iyi şekilde bol güneş alan otlaklarda yetişir. Ülkemizde de sağlığa çok yararlı bu bitkinin yetiştirilmemesi için hiçbir neden bulunmamaktadır. Ekinezya bitkisi, uçucu yağlar, meyve şekerleri, ekinezin adlı özel bir madde ile fenol içerir.
Ekinezya, bedenin mikrobik enfeksiyonlardan kurtulabilmesi için son derece etkili olan bir ilaç içerir. Çünkü, hem bakteri hem de virüslere karşı etkilidir. Çok geniş bir alanda güvenli ve yararlı bir şekilde kullanılabilir. Tıbbı etkilerinden yararlanmak için bitkinin kök ve çiçek kozalakları kullanılmaktadır.

Ekinezya bitkisinin tıbbı etkilerini şöylece sıralayabiliriz:
1. Sağlıkta ve hastalık halinde bedenin bağışıklık sistemini güçlendirir.
2. Nezle, grip, öksürük ile üst solunum yolu enfeksiyonlarının önlenmesinde etkilidir.
3. Larenjit ve bademcik nedeniyle oluşan boğaz ağrılarının giderilmesine yardımcı olur.
4. Bedeni güçlendirici tonik etkisi de vardır.
Bu etkilerinden yararlanmak üzere ekinezyanın kökleri sonbaharda sökülür. (Taze kökler kurumuş olanlardan daha etkili olduğu için yeğlenmelidir.) 1-2 tatlı kaşığı taze kök ile bitkinin çiçek kozalağı karışımı hazırlanır. Bir bardak suyun içinde bu karışım kaynama noktasına getirilir. Daha sonra ateş kısılarak 10-15 dakika daha ısıtma sürdürülür. Böylece elde edilen dekoksiyondan günde üç kez birer bardak içilebilir.
Ayrıca ekinezya, çıbanlarda, kanda hastalık yapan bakterilerin bulunması hali olan septisemide, diş hastalıkları olan piyore ve jenjivitte de etkili ve iyileştiricidir. Bu durumlar için de yukarıdaki tarifi verilen dekoksiyon içilerek ya da ağızda derin gargara edilerek kullanılır.