Öksürük Otu

Bileşikgiller familyasındandır. Tüm Avrupa'da yaygın olup ülkemizde de gevşek topraklarda ve nemli tepe sırtlarında yetişen, çokyıllık dayanıklı otsu bitkidir.

10-30 cm. boylanabilen öksürükotunun küçük çiçekleri, ilkbaharın başında yapraklarından önce görünür ve uzun sap üzerinde tek tek sarı renkli olarak açarlar. Yeşil renkli yapraklarının kenarları dişli ve altları gri renktedir, beyaz renkli uzun ve sık tüylerle kaplanmıştır. Bitki, döktüğü küçük tohumlarla çoğalır, iyice yayılıp bulunduğu toprağı sarabilir.

Kimyevi Terkibi: Çiçek tablasında (kömeç) fadiol, fitosterin, ardinidiol, teraksantin, stigmasterin, sarı boyama, sepi maddeleri bulunmuştur. Yapraklar acı glikozidler, tusilagin ve sitosterin, gal, elma ve şarap asidleri, saponinler, provitamin A, vitamin C, inulin, dekstrin, albüminli maddeler, eterik yağ eserleri, helme vs. ihtiva eder.

Hangi Hastalıklarda Kullanılır: Öksürükotu balgam söktürücüdür. Bronşitlerde, larinjitlerde, akciğer apselerinde, nefes darlığı ve veremli öksürüklerde kullanılır.

Öksürükotu halk tababetinde mide ve bağırsak ekşimesi ve iltihabı, deri sivilceleri, romatizma, düzensiz ve ağrılı adet hallerinde kullanılır. Haricen ayakkabıların vurmasından ileri gelen yaralar, yanık ve çıbanlara lapa halinde kullanılır. Ayaklarda vena (taşırdamalar) iltihabı, kızıl yörük vs. de kompres, nefes darlığına karşı sigara olarak kullanılır.

Bitkinin tıbbi etkileri ve bunlardan yararlanma yöntemleri şöyle sıralanabilir:

1. Öksürüğü kesici, solunum yolları rahatsızlıklarında göğsü yumuşatıcıdır.

2. Balgam söktürücüdür.

3. Yaprak ve çiçekleri içerdiği yapışkan bitki sıvısı ile kronik ve akut bronşite karşı etkilidir. Bronşları açar. Solunum yollarındaki duyarlı mukoza zarını başka hastalıklardan korur.

4. Boğmaca ve astımda rahatlatıcıdır.

5. Nezle ve gribe karşı etkili olur.

Bu etkileri sağlamak üzere, bitkinin çiçekleri tam açmadan önce toplanıp gölgede özenle kurutulur. Yaprakları ilkbahar sonu ile yaz başında toplanıp kıyılır ve kurutulur. İnfüzyonunu hazırlamak üzere 1-2 tatlı kaşığı kuru yaprak-çiçek karışımı üzerine 1 bardak kaynar su dökülür. 10 dakika süreyle demlendirmeden sonra hazırlanan infüzyon, günde üç kez, sıcak olarak birer bardak içilir.

Öksürükotu çıban, yara ve apselere karşı iyileştirici olarak kullanılır. Bunun için körpe yaprakları toplanıp ezilerek yara lapası hazırlanır ve bu lapa, dıştan uygulanır.