Sarı Sabır

Zambakgiller familyasındandır. Anayurdu Afrika Kıtası olan sarısabır, ülkemizde Güneybatı ve Güney bölgelerimizdeki sıcak yörelerde yabani olarak yetişmekte, kimi yerlerde de süs bitkisi olarak kültürü yapılmaktadır.

30 cm'ye kadar boylanabilen, duyarlı çokyıllık sukkulent (etli ve sulu) bitkidir. Kılıç biçiminde uca doğru incelip sivrileşen, kenarları testere gibi küçük dikenli, soluk yeşil renkli ve üzerinde daha açık renk lekeler bulunan etli yaprakları toprağın üzerinde rozetler oluşturarak yükselir. Yaz mevsiminde açan çiçekleri, dik ve sık salkımlar halinde, sarı ve bazen kırmızı renkli olur.

Pek seyrek olarak tohum bağlayan sarısabır bitkisinin tohumuyla çoğaltılması zordur. Bunun yerine, rozetinin kenarlarından verdiği yeni sürgün yapraklarının ayrılıp başka yere dikilmesiyle çoğaltılır. Güneşli yerleri seven ama kısmen gölgeli yerlere de dayanabilen sarısabır, bitek ve nemli toprakları yeğler.

Sarısabırın yapraklarının içinde saydam, jöleye benzeyen bir özsu bulunur. Hafif kokulu olan bu özsu, havayla karşılaşınca katılaşır ancak alkolde hemen erir. Serbest ya da glikozit halde antrasen türevleri (aloin ve aloemodin adlı maddeler), uçucu yağ ve reçine içerir. Sarısabırdan çıkarılan bu özsu, kozmetik ve ilaç endüstrilerinde kullanılmaktadır.
Hangi Hastalıklarda Kullanılır: Sarı sabır zayıflatıcı te sire sahiptir. Az miktar dozda sindirimi ıslah eder ve safra çıkartıcı te sirdedir. Kronik kabız ve bağırsaklarda zaafiyet neticesi meydana gelen kabızlıklarda tedavi için kullanılır.

Sabır hulasası, halk tababetinde karaciğer ve safra hastalıklarına sarılık, kanser tümürlerine, baş ağrısı vs için kullanılması tavsiye olunur. Akademik filatov, sabur hulasası ile ağır hastaları tedavi usulunu getirmiştir. O bitkiyi karanlıkta ve düşük harakette 12 gün tutmuştur. Bu gibi bitkilerden sulu hulasa hasta organizmada direnç fonksiyonlarını arttırmaktadır. Bu eksraktlar göz ağrılarına (cam şeklindeki cismin kararması, konönktivit vs. ) birkaç genel hastalıklara (kronik artrit, kolit, mide ülseri ) karşı kullanılır. Sabur usaresi haricin yanık, cerahatlı yaralar, çıban vs. ye kullanılır.


Sarısabır reçinesinin tıbbi etkileri ve bunlardan yararlanma yöntemleri şöyle sıralanabilir:

1. Müshildir. Ancak fazla kullanılırsa diyareye neden olabilir.

2. Midevidir. Sindirimi kolaylaştırır.

3. Safra söktürücüdür.

4. Kadınlarda aybaşı kanamasını artırarak aybaşı dönemini kolaylaştırır.

Böyle durumlarda, etkisinden yararlanmak üzere sarısabırın yaprakları kesilerek ya da çizilerek çıkan özsu alınır. Ancak, çok küçük bir dozu, bir-iki damla (0,1-0,3 gram) yeterli olur.

1. Deri iltihapları ve egzama durumlarında rahatlama sağlar.

2. Sarısabır ayrıca yaraları, küçük yanıkları, güneş yanıklarını ve böcek sokmalarını iyileştirir.

3. Kuru ciltleri nemlendirip rahatlatır.

Bu gibi durumlarda, sarısabırın yapraklarından çıkarılan özsu, şikâyetli yerlere dıştan uygulanır.

Gebe kadınlarda rahim kasılmalarına ve emzikli annelerde bebekte ishale neden olacağı için, bu gibi kişiler sarısabırı dahilen kullanmamalıdır. Büyük yanıklarda kullanılmamalı, hemen uzman doktora başvurulmalıdır.